Kurban Bayranı ve Çocuk

Toplumsal birlik ve kaynaşmayı sağlayan bayramlar çocuklar için büyük öneme sahiptir, bayramlar çocukların dünyasında unutamadıkları anılar olarak yer eder. Çocuklar için bayram; sevgi, hediyeleşmek ve mutluluğun sembolüdür. Bayramlar çocukların sosyal ve duygusal anlamda gelişimine katkı sunmaktadır.

Hayvanları seven ve onlarla bağ kurabilen çocuklar için kurban bayramı hassas olan bazı noktaları taşıyabilir. Bu bültende “çocuğum kurban bayramını nasıl algılar ve çocuğuma kurban bayramını nasıl anlatabilirim” diyen ebeveynler için bilgiler veriyor olacağız.

Bayram Öncesi Hazırlıklar

Bayramlar yaklaşırken evlerde bayram hazırlıkları başlar. Bunlar hediyeler hazırlamak, ev temizlikleri, lezzetli yemekler planları yapmak gibi hazırlıklar olabilirken, bazen kurbanı satın almak ve onu kesme hazırlıkları da yapılabilir. Ancak eğer çocuğumuz okul öncesi ve ilkokul dönemindeyse çocuğumuzun yanında hayvanla ilgili planlarımızı konuşmamak doğru olacaktır. Çocuklar etraflarında olup biteni çok iyi gözlemler ve yetişkinler konuşurken çocukların hazır olmadıkları bilgiler konuşulabilir. Bu sebeple 10-12 yaşlarına kadar çocuklarımızın yanında kurban hakkında konuşurken dikkatli olmalıyız. Çocuklarımızla bayram hazırlığı yaparken hediyeleşmeler, ikramlar gibi eğlenceli kısımlarına odaklanmalıyız.

Yaşlara Göre Kurban Bayramını Anlama ve Yaşama

Okul öncesi ve ilkokul düzeyindeki çocuklar henüz soyut düşünme becerileri gelişmediği için kurbanı ve kurban bayramını tüm boyutları ile anlayamazlar. Bu dönemdeki çocuklarımızla kurban bayramını sevdiklerimizi ziyaretler, hediyeleşmeler ve yardımlaşmalarla yaşayabiliriz. Çocuklarla bayramın sosyal yönünü yaşamak uygun olacaktır. Hz. İbrahim kıssası, kurbanın teslimiyet yönü, hayvanı kurban etmek gibi konulara bu yaş grubu hazır olmayacaktır.

12 yaşlarından itibaren çocuklar soyut düşünme becerileri geliştikçe bilgi almaya daha hazır olurlar. Kurbanın bir ibadet olduğunu ve bunun bu bayram içerisinde yaşandığını idrak etmeye başlarlar. Bu dönemde kurbanın manevi yönü ve kurban kesimi hakkında bilgiler de paylaşılabilir.

Çocukların Kurban Kesimine Şahit Olması Sakıncalı Mıdır?

Bu konuda çocuğun hazır oluşuna dikkat etmek gerekir. Kırsalda hayatı olan çocuk hayvan kesimini olağan karşılayabilirken şehirde hayatı olan bir çocuk için kurban kesimi hakkında konuşmak ve kurban kesimini görmek kaygı verici ve korkutucu olabilir. Bu durumda çocuğumuzun hazır olup olmadığına bakmamız gerekir.

Çocuklar somut düşünen varlıklardır. Bu sebeple kurban bayramında kurban kesim amacını tam olarak anlayamazlar. Hayvanların zorla kesilebileceğini düşünerek kaygılanabilir, büyüklerine karşı öfke duyabilirler (1). Hayvanı kesilirken görmeleri, son çırpınışlarına şahit olmaları, kanların aktığını görmeleri oldukça korkutucu olacaktır. Böyle bir durumda çocuklarda uyku ve beslenme sorunlarının gözlenebildiği görülmektedir (2). Özellikle bir hayvan ile bağ kurmuş çocuğun onu kesilirken görmesi çocuk için oldukça zorlayıcı bir durum olur. 12 yaşlarından itibaren çocuklarda soyut düşünme becerileri geliştiği için, hazırbulunuşluk düzeyleri yeterli hale geldiği için kurban kesimi sırasında bulunabilirler ancak istemiyorlarsa zorlamamak gerekir. Bazı çocuklar meraklı olur ve kesimi görmek isterler. 10-12 yaş arasında hayvanın ilk kesim anını görmemeleri gerekir. Kanlar temizlendikten sonraki aşamalara şahit olabilirler. 10 yaşa kadar çocuklar kurbanın eve geldiği ve yemek yapmaya hazırlandığı aşamaya şahit olabilirler.

Çocuğumun Meraklı Sorularını Nasıl Yanıtlarım?

Eğer çocuk kurban ve kurban bayramı ile ilgili çeşitli sorular sorarsa önce merak etmesinin güzel bir şey olduğuna vurgu yaparak sorduğu konuda ne bildiği konuşulabilir. Önce çocuğun ne bildiğini sormak onun vereceğimiz bilgilere hazır olup olmadığı hakkında fikir verir. Yani, “merak ettiklerini sorman ne güzel, peki sen kurban hakkında ne biliyorsun?” diyebiliriz. Sonra çocuğun bilgisinin çok az üzerine çıkacak mahiyette cevap vermek uygun olacaktır. Fazla bilgi vermekten kaçınarak yalnızca merak ettiği konuyu açıklamak daha doğrudur. Nasıl açıklayacağımızı bilemediğimizde “bunu şimdi nasıl açıklayacağımı bilmiyorum, öğrendiğimde tekrar konuşalım.” diyebilirsiniz.

Aşağıda küçük yaş gruplarının sorduğu bazı özel sorulara yanıtları paylaşalım.

Anne Neden Bayramda Et Yiyoruz?

Hayvansal besinler ve bitkisel besinler ile besleniyoruz. Bu besinler bizim sağlıklı ve güçlü olmamızı sağlıyor. Süt, yumurta, bal gibi, et de hayvansal besinlerden. Kurban bayramında da hayvanlar sayesinde her zaman et yiyemeyen pek çok insan et yiyebiliyor. Bu lezzetleri birbirimizle paylaşıyoruz. Sofralarımızda sevdiklerimizle beraber oluyoruz.

Baba, Aldığımız Koyunu Ne Yapacağız?

“Bu koyunu Allah’a hediye edeceğiz (3).

Anne, Koçların Kesilirken Canı Acır Mı?

“Azıcık acıyabilir ama bu acı hemen geçer. Ondan sonra ise onların etlerini çocuklar yer ve büyümeye başlar. Çocuklar büyüyünce o koçlar ‘Yaşasın çocuklar bizim sayemizde büyüdüler’ deyip mutlu olurlar” şeklinde cevap verilebilir (4).

Son olarak, “Hayvanları katlediyorlar, acımasızlar” şeklinde sert konuşmalar yapmak, çocuğun topluma ve diğer insanlara olan güvenini sarsar. Çocuğun kurban kesen yakınlarını ‘kötü kişiler’ olarak kodlamasına sebep olur (5).

Sevdiklerinizle güzel bir bayram geçirmenizi dileriz.

İrem Demiröz & Kevser Başıbüyük


Kaynaklar

(1), (2): https://www.haber7.com/yazarlar/mehmet-teber/802946-kurban-bayrami-cocuklara-nasil-anlatilmali.

(3), (4), (5): https://www.birgun.net/haber/cocuklarimizi-hayvan-kesiminden-uzak-tutalim-177450.

Batı Mah. Burhan Toprak Cad. Batı Apt. No:4 Daire:1 Pendik/İSTANBUL
+90 (555) 877 76 27

© 2024 SİMURG PSİKOLOJİ, Tüm Hakları Saklıdır.